Zaliczanie wpłaty podatku przy współwłasności nieruchomości o charakterze udziałowym.

Jak należy dokonywać rozliczenia wpłat podatku w przypadku współwłasności o charakterze udziałowym? Czy wniesione wpłaty podatku powinny być rozliczone tak, aby zaspokojona została w całości zaległość podatkowa wraz z odsetkami odpowiadająca udziałom w nieruchomości przypadającym współwłaścicielowi, który dokonał wpłat czy też rozliczenie wpłaty dokonanej przez jednego ze współwłaścicieli powinno dotyczyć całości zaległości w podatku?

W odpowiedzi na powyższe pytanie warto przywołać wyrok WSA w Gliwicach z 04.07.2023 sygn. akt I SA/Gl 59/23:

W przypadku, gdy nieruchomość lub obiekt budowlany stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach lub posiadaczach co oznacza solidarną odpowiedzialność każdego ze współwłaścicieli z tytułu zobowiązania w podatku w odniesieniu do całego przedmiotu opodatkowania. Zastosowanie tej zasady oznacza konieczność wydania przez organ podatkowy decyzji wymiarowej w stosunku do każdego współwłaściciela (podatnika) i wskazania w tych decyzjach obowiązku podatkowego odnoszącego się do całego przedmiotu opodatkowania.

Istota odpowiedzialności solidarnej sprowadza się do tego, że chociażby przedmiot świadczenia był podzielny, to odpowiedzialność każdego z dłużników i uprawnienie każdego z wierzycieli mają za przedmiot cały dług i całą wierzytelność (co wynika z art. 91 ustawy Ordynacja podatkowa oraz z odesłanych do stosowania wprost przepisów Kodeksu cywilnego).

Z punktu widzenia podatku od nieruchomości oraz podatku rolnego istotna jest treść art. 366 Kodeksu cywilnego. który reguluje tzw. solidarność bierną. Polega ona na tym, że każdy z dłużników jest zobowiązany względem wierzyciela do spełnienia całego świadczenia, tak jakby był jedynym dłużnikiem. W dalszej kolejności istotne jest uregulowanie art. 376 § 1 Kodeksu cywilnego, który normuje roszczenie regresowe, a więc między innymi takie, które wynika właśnie z faktu spełnienia świadczenia przez jedną z osób współodpowiedzialnych za dług. Podkreślić należy, że przesłanką powstania tego roszczenia jest spełnienie przez jednego z dłużników solidarnych co najmniej takiej części świadczenia należnego wierzycielowi, która stosownie do treści stosunku prawnego istniejącego między dłużnikami przekracza część, do której zobowiązany był ten dłużnik. Przekładając to na odpowiedzialność solidarną współwłaścicieli, oznacza to, że roszczenie regresowe związane będzie bądź to z zakresem korzystania, ewentualnie uzyskiwanego dochodu, bądź też z posiadanymi udziałami (por. wyroki NSA: z dnia 15 stycznia 2015 r., sygn. akt II FSK 3012/12; z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. akt II FSK 3193/12).

Zatem, choć w praktyce współwłaściciele (współposiadacze) dzielą pomiędzy sobą kwotę podatku np. na podstawie wskazanych wyżej kryteriów, to organy podatkowe wymierzają podatek wszystkim współwłaścicielom w kwocie ogólnej, w jednej decyzji, adresowanej do wszystkich współwłaścicieli.

Organy podatkowe nie ustalają podatku od nieruchomości i podatku rolnego częściowo poszczególnym współwłaścicielom będącym osobami fizycznymi. Decyzje ustalające wysokość podatku od nieruchomości dotyczą całej nieruchomości i doręczane są wszystkim współwłaścicielom. Jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność, to postępowanie winno toczyć się z udziałem wszystkich współwłaścicieli i kończyć się decyzją stwierdzającą solidarny obowiązek podatkowy wobec wszystkich współwłaścicieli. Nie można w jednej decyzji adresowanej do konkretnej osoby opodatkować udziału w nieruchomości.

Zasada, że każdy ze współwłaścicieli nieruchomości, bez względu na to jaki przysługuje mu udział i z jakiej części nieruchomości oraz w jaki sposób faktycznie korzysta, pozostaje osobiście odpowiedzialny za całość powstałego zobowiązania podatkowego, z zastrzeżeniem, że jego uiszczenie przez jednego ze współwłaścicieli zwalnia pozostałych, nie traci na znaczeniu w toku wykonywania takiej decyzji wymiarowej. Zasadność i sposób rozliczenia wpłaty na poczet solidarnego obowiązku podatkowego odnosi się bowiem do wszystkich współwłaścicieli nieruchomości, niezależnie od tego kto z nich dokonał wpłaty.

Zasadny jest zatem sposób zaliczenia wpłat z uwzględnieniem całości zaległości w podatku należnej solidarnie od współwłaścicieli, pomimo, że wpłat dokonują tylko niektórzy współwłaściciele.