Warunki kontynuacji ulgi inwestycyjnej w podatku rolnym.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy o podatku rolnym podatnikom podatku rolnego przysługuje ulga inwestycyjna z tytułu wydatków poniesionych na:
1) budowę lub modernizację budynków inwentarskich służących do chowu, hodowli i utrzymywania zwierząt gospodarskich oraz obiektów służących ochronie środowiska,
2) zakup i zainstalowanie: a) deszczowni, b) urządzeń melioracyjnych i urządzeń zaopatrzenia gospodarstwa w wodę, c) urządzeń do wykorzystywania na cele produkcyjne naturalnych źródeł energii (wiatru, biogazu, słońca, spadku wód) – jeżeli wydatki te nie zostały sfinansowane w całości łub w części z udziałem środków publicznych.
Przepis art. 13d ust. 5 ustawy o podatku rolnym stanowi, że kwota ulgi inwestycyjnej niewykorzystana przez podatnika przechodzi na jego następców, jeżeli gospodarstwo rolne zostało nabyte stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub w drodze dziedziczenia.
Warunek przejścia ulgi inwestycyjnej na następcę został więc jasno określony – jest nim nabycie gospodarstwa rolnego stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub w drodze dziedziczenia.
Jak wynika z art. 84 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników przez umowę z następcą rolnik będący właścicielem (współwłaścicielem) gospodarstwa rolnego zobowiązuje się przenieść na osobę młodszą od niego co najmniej o 15 lat (następcę) własność (udział we współwłasności) i posiadanie tego gospodarstwa z chwilą nabycia prawa do emerytury lub renty inwalidzkiej, jeżeli następca do tego czasu będzie pracować w tym gospodarstwie. Ponadto umowa z następcą może zawierać inne postanowienia, w szczególności dotyczące wzajemnych świadczeń stron przed i po przeniesieniu przez rolnika własności gospodarstwa rolnego na następcę. Forma umowy została określona w art. 85 ustawy – wynika z niego, że umowa z następcą, a także umowa w celu wykonania umowy z następcą (przenosząca własność gospodarstwa rolnego na następcę), powinna być zawarta w formie aktu notarialnego.
Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 24 czerwca 1999 r., sygn. akt III CKN 280/98, te oświadczenia woli stanowią essentialia negotii umowy darowizny, a więc umowa ta nie może być uznana za umowę z następcą. Przeniesienie własności gospodarstwa może wszak nastąpić na podstawie umów uregulowanych w kodeksie cywilnym (darowizny, dożywocia), albo na podstawie odrębnego typu umowy nazwanej, określonej w art. 84 i 85 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, jako umowa z następcą i umowa w celu wykonania umowy z następcą (umowa przekazania gospodarstwa rolnego następcy). Wybór rodzaju umowy prowadzącej do wyzbycia się gospodarstwa rolnego należy do stron; jeżeli zatem zdecydują się one na jedną z umów przeniesienia własności gospodarstwa przewidzianych w kodeksie cywilnym, to wyłączona jest możliwość zakwalifikowania takiej umowy jako umowy z rolnikiem – następcą (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 5 kwietnia 2022 r., I CSK 162/22).
Przekazanie gospodarstwa rolnego aktem notarialnym umową darowizny nie stanowi podstawy do ustalenia uprawnień emerytalno-rentowych, w związku z czym zbycie gospodarstwa rolnego umową darowizny nie następuje stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników. W wyniku bowiem przekazania gospodarstwa rolnego darczyńca nie nabył uprawnień emerytalno-rentowych z KRUS.
Oznacza to zatem, że nie wystąpiła przesłanka pozwalająca na kontynuację ulgi inwestycyjnej w podatku rolnym. Przepis art. 13d ust. 5 ustawy o podatku rolnym ustanawiający warunek przejścia ulgi inwestycyjnej na następcę nie został spełniony w przypadku zawarcia umowy darowizny.
