Zbieg egzekucji – co to oznacza?

Zaległości z tytułu podatków czy opłat lokalnych mogą nie być jedynymi długami obciążającymi zobowiązanego. Zobowiązany może równocześnie zalegać z podatkami stanowiącymi dochód budżetu lub składkami, a wówczas egzekucja realizowana jest przez administracyjny organ egzekucyjny tj. naczelnika urzędu skarbowego czy dyrektora oddziału ZUS. Na zobowiązanym może ponadto ciążyć dług z zakresu zawartych umów cywilnoprawnych (np. kredytów, pożyczek) oraz alimentów. W zakresie tych długów egzekucja cywilna jest prowadzona przez sądowe organy egzekucyjne, czyli przez komorników. Przy różnorodnych zobowiązaniach może dochodzić do tzw. zbiegu egzekucji.

Egzekucja przez dwa organy egzekucyjne

Zbieg egzekucji ma miejsce wówczas, gdy do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego egzekucję prowadzą dwa uprawnione organy egzekucyjne. Mogą to być administracyjne organy egzekucyjne, sądowe organy egzekucyjne albo administracyjny organ egzekucyjny i sądowy organ egzekucyjny. Może zatem dojść do zbiegu egzekucji administracyjnych, zbiegu egzekucji sądowych oraz zbiegu egzekucji administracyjnej i egzekucji sądowej.

Egzekucja do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego

Drugą przesłanką, która stanowi o zbiegu egzekucji jest prowadzenie egzekucji przez uprawnione organy egzekucyjne do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego, np. wynagrodzenia za pracę, świadczenia z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego, środków zgromadzonych na rachunkach bankowych, ruchomości oraz nieruchomości. Zbieg egzekucji dotyczy jednej konkretnej rzeczy albo prawa majątkowego.

Łączna egzekucja do danej rzeczy lub prawa majątkowego

W przypadku zbiegu egzekucji przepisy (art. 62 § 1 i art. 63 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz art. 773 § 1 i art. 773¹ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego) wskazują jedynie organ egzekucyjny właściwy do dalszego prowadzenia łącznie egzekucji z danej rzeczy lub prawa majątkowego.

Nie oznacza to, że wskazany organ egzekucyjny prowadzi całą egzekucję do wszystkich składników majątkowych zobowiązanego. Organ egzekucyjny właściwy do dalszego prowadzenia egzekucji nie prowadzi czynności w zakresie egzekucji z rzeczy lub praw dłużnika nieobjętych zbiegiem.

Natomiast w dalszym ciągu, organ egzekucyjny (np. administracyjny) w ramach prowadzonej egzekucji stosuje nowe (kolejne) środki egzekucyjne w stosunku do pozostałych składników majątkowych zobowiązanego nieobjętych zbiegiem.

Zasada pierwszeństwa egzekucji

Do rozstrzygnięcia zbiegu egzekucji dochodzi z mocy samych przepisów prawa. Zgodnie z przepisami art. 62 § 1 i art. 63 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz art. 773 § 1 i art. 773¹ § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, w przypadku, gdy miejsce ma zbieg egzekucji, stosowana jest zasada pierwszeństwa, tj. prawo do kontynuowania egzekucji uzyskuje ten organ egzekucyjny, który pierwszy dokonał zajęcia w ramach prowadzonej egzekucji. Od tej zasady obowiązuje kilka wyjątków, np. jeśli nie jest możliwe ustalenie, który organ pierwszy dokonał zajęcia łączną egzekucję prowadzi organ, który dokonał zajęcia na poczet należności w wyższej kwocie.

Podsumowanie – zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej w zakresie podatków i opłat lokalnych

W zakresie podatków i opłat lokalnych w przypadku zbiegu egzekucji administracyjnej i sądowej do tej samej rzeczy albo prawa majątkowego, egzekucje do tej rzeczy albo prawa majątkowego prowadzi łącznie sądowy organ egzekucyjny albo administracyjny organ egzekucyjny, który jako pierwszy dokonał zajęcia. Zbieg egzekucji administracyjnej i sądowej dotyczy tylko danej rzeczy albo prawa majątkowego. W zakresie pozostałych rzeczy lub praw majątkowych nieobjętych zbiegiem, nadal organem egzekucyjnym jest naczelnik urzędu skarbowego (albo 45 organów gminy o statusie miasta i m.st. Warszawy) jako organ uprawniony do stosowania kolejnych środków egzekucyjnych.