Budynki gospodarcze położone na gruntach gospodarstw rolnych.

Opublikowano przez

Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 lit. b) ustawy o podatkach i opłatach lokalnych zwalnia się od podatku od nieruchomości budynki gospodarcze lub ich części położone na gruntach gospodarstw rolnych, służące wyłącznie działalności rolniczej. Jak wskazał WSA w Gliwicach w wyroku z 21.12.2023 r. sygn akt I SA/Gl 957/23 oznacza to, że nawet budynki typowego rolnika, położone na gruntach niesklasyfikowanych jako użytki rolne lub grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, nie mogą być zwolnione od podatku. Muszą to być budynki położone na gruntach rolnych stanowiących gospodarstwo rolne.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 Prawa geodezyjnego, podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Organy podatkowe ustalając wysokość zobowiązań w podatku od nieruchomości nie są uprawnione do przyjęcia innej podstawy wymiaru podatku niż dane wskazane w ewidencji (por. m.in. uchwała 7 sędziów NSA z dnia 27 kwietnia 2009 r., II FPS 1/09 oraz uchwała 7 sędziów NSA z dnia 18 listopada 2013 r., II FPS 2/13). Dopuszcza się jednak w niektórych sytuacjach odstępstwo od związania wpisami zawartymi w ewidencji gruntów i budynków, jeżeli informacje zawarte w tej ewidencji pozostają w sprzeczności z danymi zamieszczonymi w innych rejestrach publicznych, których pierwszeństwo (przed danymi ewidencyjnymi) wynika z regulujących ich prowadzenie bezwzględnie obowiązujących przepisów. Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale z dnia 18 listopada 2013 r. (II FPS 2/13) wyjaśnił, że odstępstwo od tej zasady może dotyczyć wyłącznie sytuacji, gdy ewidencja gruntów i budynków nie klasyfikuje kategorii istotnych podatkowo, względnie, gdy dane z ewidencji gruntów i budynków mogą zostać skonfrontowane i pozostają w sprzeczności z danymi z innych rejestrów publicznych.

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie jest aktem wpływającym na dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków. Samo uchwalenie planu nie zmienia klasyfikacji gruntu ani budynku. O sposobie kwalifikacji gruntów dla celów podatkowych w podatku od nieruchomości nie tyle decyduje sposób rzeczywistego wykorzystania nieruchomości, ile jej funkcje wskazane w ewidencji gruntów i budynków. Jeżeli teren, na którym posadowione są budynki sklasyfikowany został w ewidencji gruntów i budynków jako tereny mieszkaniowe (co wynika z ewidencji gruntów i budynków oraz dołączonej mapy działki) na klasyfikację terenu nie wpływa to, że w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego tereny te sklasyfikowane zostały jako teren obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych, hodowlanych, ogrodniczych oraz gospodarstwach leśnych i rybackich.

W konsekwencji dla przyjęcia zwolnienia z opodatkowania podatkiem od nieruchomości budynku gospodarczego niezbędnym jest posadowienie tego budynku na gruncie klasyfikowanym w ewidencji jako użytek rolny.

Sam fakt posiadania przez rolnika użytków rolnych o powierzchni wymaganej dla uznania gruntów za gospodarstwo rolne w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym nie oznacza, że w konsekwencji budynki wykorzystywane do działalności rolniczej podlegają zwolnieniu od podatku od nieruchomości na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 4 lit. b ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Niemniej powierzchnia gruntów rolnych dzierżawionych na podstawie zwykłej umowy dzierżawy, a nie umowy, o której mowa w art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym, wlicza się do powierzchni 1 ha lub 1 ha przeliczeniowego, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym.

Szczegółowe rozważania dotyczące możliwości zaliczenia powierzchni dzierżawionych gruntów do normy obszarowej, o której mowa w art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym, zawarł Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 12 lutego 2016 r., sygn. akt II FSK 3601/13. Jeżeli łączna powierzchnia gruntów stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu jednej osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej przekracza 1 ha użytków rolnych jest to gospodarstwo rolne. Ustawa o podatku rolnym posługuje się pojęciem „posiadania”, który to termin jest techniczno – prawnym pojęciem z kodeksu cywilnego. Jak stanowi art. 366 Kodeksu cywilnego, posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny). Nie tylko element własności statuuje pojęcie gospodarstwa dla potrzeb podatku rolnego. Równorzędne znaczenie należy przypisywać także posiadaniu gruntów, które zostały określone w przedmiocie opodatkowania podatkiem rolnym. W wyroku z dnia 4 stycznia 2006 r., sygn. akt I SA/Sz 526/05 WSA w Szczecinie podkreślił, że gospodarstwo rolne tworzą zarówno grunty, które stanowią własność, jak i te, które znajdują się w posiadaniu osoby prawnej lub fizycznej, bez rozróżniania jakiego rodzaju ma być to posiadanie. W praktyce również wydzierżawione grunty należy zaliczać do normy obszarowej gospodarstwa rolnego.

Oceny tej nie zmienia brzmienie art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym, zgodnie z którym, jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca. Powierzchnia dzierżawionych gruntów zostanie wliczona do normy obszarowej z art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym nie tylko wówczas gdy doszło do zawarcia umów dzierżawy stosownie do ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników lub uzyskiwania rent strukturalnych. Przepis art. 3 ust. 3 ustawy o podatku rolnym reguluje zmianę osoby podatnika podatku rolnego w przypadku zawarcia umowy dzierżawy. Ustawodawca wprowadzając definicję gospodarstwa rolnego w art. 2 ust. 1 ustawy o podatku rolnym wskazuje wyłącznie na kwestię własności lub posiadania gruntu nie wymagając, by dzierżawca był podatnikiem podatku rolnego od gruntów objętych w dzierżawę.