Opodatkowanie nieruchomości będących własnością podatnika – przedsiębiorcy i spółki prawa handlowego.

W najnowszym wyroku z 31 sierpnia 2023 r. sygn. akt III FSK 1497/22 Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie dyrektyw interpretacyjnych zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24.02.2021 r., SK 39/19, dotyczącym opodatkowania nieruchomości będących w posiadaniu przedsiębiorcy.

Przyjęcie, że prawidłowe zastosowanie dyrektyw interpretacyjnych zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24.02.2021 r., SK 39/19, prowadzi do takiego rozumienia przepisu, że nieruchomości będące w posiadaniu przedsiębiorcy będącego osobą prawną i prowadzącego wyłącznie działalność gospodarczą, stanowiące część jego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 ustawy z 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2018 r. poz. 1025 ze zm.), mogą stanowić nieruchomości niezwiązane z tą działalnością gospodarczą, a w konsekwencji mogą być opodatkowane inną stawką podatku od nieruchomości niż najwyższą, w sytuacji ich niewykorzystywania, czyli niezajęcia w określonym czasie na prowadzenie działalności gospodarczej z przyczyn złego stanu technicznego i z przyczyn ekonomicznych stanowi błędną wykładnię.

Wobec przyjęcia przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 24.02.2021 r., SK 39/19, że sprzeczny z Konstytucją jest art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych rozumiany w ten sposób, że o związaniu gruntu, budynku lub budowli z prowadzeniem działalności gospodarczej decyduje wyłącznie ich posiadanie przez przedsiębiorcę lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, należy zauważyć, że odnosi się on przede wszystkim do osób fizycznych, a także innych podmiotów, które w obrocie prawnym mogą występować w dualnej roli – zarówno jako przedsiębiorcy i jako podmioty nieprowadzące działalności gospodarczej. Nie dotyczy to więc spółek prawa handlowego, jako że przedmiot ich działalności nie może być inny, niż gospodarczy.

Za związane z działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych można zatem uznać nieruchomości stanowiące własność podatnika będącego przedsiębiorcą i spółką prawa handlowego (znajdujące się w posiadaniu samoistnym albo użytkowaniu wieczystym), które są w posiadaniu takiego przedsiębiorcy (innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą) oraz jednocześnie:

1) wchodzą w skład prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 ustawy Kodeks cywilny, w szczególności gdy podatnik ujął te składniki majątkowe w prowadzonej ewidencji środków trwałych wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na to, czy nieruchomość jest wykorzystywana na prowadzenie działalności gospodarczej lub

2) przedmiot działalności przedsiębiorcy obejmuje jedynie prowadzenie działalności gospodarczej, bez względu na to, czy nieruchomość jest wykorzystywana na prowadzenie działalności gospodarczej, lub

3) nieruchomości są funkcjonalnie powiązane z przedsiębiorstwem prowadzonym przez podmiot, w którego posiadaniu się znajdują, nawet jeżeli nie zostały uwzględnione w ewidencji środków trwałych wartości niematerialnych i prawnych, tzn.:

– są faktycznie wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej w znaczeniu zdefiniowanym w art. 1a ust. 1 pkt 4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych albo

– mogą być potencjalnie wykorzystywane do prowadzenia działalności gospodarczej w ww. rozumieniu, przez co należy rozumieć sytuację, w której przedsiębiorca podejmuje i realizuje zachowania kwalifikowane w obrębie przedmiotu opodatkowania jako czynności mające na celu przygotowanie, zachowanie lub zabezpieczenie nieruchomości do przyszłej (planowanej) działalności gospodarczej, bądź do kontynuacji przerwanej działalności gospodarczej, związane z ponoszeniem wydatków rozliczanych w kosztach uzyskania przychodów prowadzonej działalności gospodarczej;

– do budynków lub ich części związanych z działalnością gospodarczą nie zalicza się tylko tych budynków lub ich części, w odniesieniu do których została wydana decyzja ostateczna organu nadzoru budowlanego, o której mowa w art. 67 ust. 1 ustawy Prawo budowlane, na podstawie której trwałe wyłączono budynek lub jego części z użytkowania, bez względu na ich stan techniczny (zob. wyrok NSA z 15.12.2021 r., III FSK 4061/21).