RPO o zwolnieniu z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla rodzin wielodzietnych.

Rzecznik Praw Obywatelskich w piśmie nr V.7204.6.2022.ŁK z 11 maja 2023 r. skierowanym do Ministerstwa Klimatu i Środowiska wskazał na niespójność w przepisach dotyczących opaty za gospodarowanie opadami komunalnymi związanych ze stosowaniem ulgi dla rodzin wielodzietnych.

Przepisy ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przewidują możliwość częściowego zwolnienia z opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują rodziny wielodzietne.

Takie rozwiązanie funkcjonuje w gminach od 1 stycznia 2016 r. i zakłada, że na nieruchomości musi „zamieszkiwać” rodzina wielodzietna, tj. rodzic/e wraz z co najmniej trójką dzieci. Oznacza to, że usamodzielnienie się dziecka lub dzieci i ich wyprowadzenie się może pozbawiać pozostałych członków rodziny wielodzietnej możliwości uzyskania częściowego zwolnienia z opłaty.

Tymczasem od 1 stycznia 2019 r. zmianie uległa definicja „rodziny wielodzietnej” w ustawie o Karcie Dużej Rodziny. Do 2019 roku za rodzinę wielodzietną uznawano rodzinę, w której rodzic/e mają na utrzymaniu co najmniej troje dzieci (w odpowiednim wieku lub posiadających odpowiednie orzeczenie o niepełnosprawności). Po zmianach ustawa o KDR przez rodzinę wielodzietną nakazuje rozumieć rodzinę, w której rodzic/e mają lub mieli na utrzymaniu łącznie co najmniej troje dzieci bez względu na ich wiek. 

Celem tej zmiany było umożliwienie korzystania przez osoby, które wychowały co najmniej trójkę dzieci z uprawnień wynikających ze statusu członka rodziny wielodzietnej również po usamodzielnieniu się dzieci. Usamodzielnienie się dzieci wpływa co najwyżej na możliwość posiadania przez nie indywidualnych uprawnień wynikających ze statusu członka rodziny wielodzietnej, natomiast rodzic/e oraz pozostałe na jego utrzymaniu dzieci ich nie tracą.

Rzecznik Praw Obywatelskich w ww. piśmie stawia pytanie o przygotowanie projektu nowelizacji obecnego brzmienia art. 6k ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, zmierzającej do „uspójnienia” go z aktualnie obowiązującą definicją rodziny wielodzietnej.