Obowiązek wierzyciela.

Zgodnie z art. 6 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania obowiązku wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych. Do czynności zmierzających do zastosowania środków egzekucyjnych należy sporządzenie upomnienia i wystawienie tytułu wykonawczego.

Czy użyte ww. przepisie określenie „powinien” oznacza możliwość czy obowiązek dla wierzyciela?

Przyjmuje się w orzecznictwie, że zasadą wynikającą wprost z art. 6 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji jest zasada obligatoryjnego prowadzenia egzekucji administracyjnej (inaczej zasada prawnego obowiązku podjęcia odpowiednich kroków przez wierzyciela w celu wszczęcia egzekucji). Zgodnie z nią wierzyciel powinien podjąć czynności zmierzające do zastosowania środków egzekucyjnych. Oznacza to, iż w sytuacji niewykonania określonych obowiązków przez zobowiązanego wierzyciel nie może kierować się własnym uznaniem, czy wszczynać egzekucję, ale ciąży na nim taki obowiązek. (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 17 czerwca 2020 r., sygn. akt II FSK 629/20).

Zarówno w orzecznictwie jak i piśmiennictwie przyjmuje się, że zobowiązany uchyla się od wykonania obowiązku, jeżeli obowiązek stał się wymagalny, a zobowiązany nie podjął działań do jego wykonania. Wskazać należy, że choć ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji nie zawiera definicji pojęcia „uchylanie się zobowiązanego od wykonania obowiązku”, to jednakże na podstawie całokształtu przepisów regulujących instytucje administracyjnego postępowania egzekucyjnego można uznać, że organ przystępuje do czynności mających na celu przymusowe wykonanie obowiązku ciążącego na zobowiązanym w każdym przypadku, gdy obowiązek jest wymagalny, a zobowiązany powstrzymuje się od jego wykonania. Przy czym za spełnienie obowiązku należy uznać jego wykonanie w całości, nie zaś częściowe jego wykonanie i podjęcie starań w celu realizacji tego obowiązku w przyszłości. Wykonalność aktu administracyjnego obejmuje bowiem wszystkie obowiązki określone przez właściwy organ administracyjny (zob. wyroki NSA z: 18 listopada 2009 r., sygn. akt II OSK 1820/08; z 20 lutego 2018 r., sygn. akt I OSK 1988/17).

Źródło: wyrok NSA z 30.03.2022 r. sygn. akt III FSK 440/21