Opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi z nieruchomości mieszanej.
Jak określić wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości o charakterze mieszanym, czyli w budynku, w którym w jednej części znajduje się część mieszkalna, a w drugiej jest prowadzona działalność gospodarcza? Czy od pomieszczenia, w którym jest prowadzona działalność gospodarcza należna jest opłata? Zagadnienie te stały się przedmiotem wyroku WSA w Poznaniu z 21.04.2021 r. sygn. akt I SA/Po 850/20.
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, właściciele nieruchomości, o których mowa w art. 6c, są obowiązani ponosić na rzecz gminy, na terenie której są położone ich nieruchomości, opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi (art. 6h ustawy o o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ). Przepis ten dotyczy właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy (art. 6c ust 1), jak i właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne (art. 6c ust. 2). Zgodnie z art. 6c ust 1 i 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, gminy są obowiązane do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne.
WSA w Poznaniu w uzasadnieniu stwierdza:
Wyjaśnić należy dla przykładu, że w przypadku prowadzenia w części lokalu mieszkalnego obsługi biurowej działalności gospodarczej opłatę za gospodarowanie odpadami komunalnymi uiszcza się w ramach opłaty dotyczącej nieruchomości (art. 6j ust. 4a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ).
Jeśli jednak właściciel nieruchomości prowadzi jednoosobową firmę, np. warsztat samochodowy, w pomieszczeniu przystosowanym do celów prowadzenia działalności lub w odrębnym obiekcie wolnostojącym, to powyższe rozwiązanie nie będzie miało zastosowania, zaś samemu właścicielowi nieruchomości trudno będzie wykazać, że nie wytwarza odpadów komunalnych w miejscu prowadzenia działalności, bowiem prawdopodobieństwo, że nie powstają, choćby podczas sprzątania, jest niewielkie. Zgodnie bowiem z art. 6j ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w przypadku nieruchomości, która w części stanowi nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 1 ustawy, a w części nieruchomość, o której mowa w art. 6c ust. 2 ustawy, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi sumę opłat obliczonych zgodnie z ust. 1-3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
W przypadku nieruchomości o charakterze mieszanym (art. 6j ust. 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) przepisy prawa nie przewidują możliwości zobowiązania właściciela takiej nieruchomości do utrzymywania osobnych pojemników na odpady komunalne wytworzone przez mieszkańców i osobnych pojemników na odpady komunalne powstałe na części niemieszkalnej. Jednakże gromadzenie odpadów komunalnych we wspólnych dla całej nieruchomości pojemnikach właściwie uniemożliwia wyodrębnienie części odpadów, których odbiór i zagospodarowanie spoczywa na gminie i powoduje, że przedsiębiorca odbierający odpady na zlecenie gminy zmuszony jest do odbioru i zagospodarowania także odpadów pochodzących z części niemieszkalnej.
W sytuacji gdy odbiór i zagospodarowanie odpadów finansowany jest z opłaty uiszczanej wyłącznie przez mieszkańców powoduje obciążanie wyłącznie mieszkańców kosztami odpadów komunalnych wytworzonych, np. przez przedsiębiorcę. Stąd większość gmin podejmuje uchwały na podstawie art. 6j ust. 5 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, na mocy której ustala sposób obliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi na terenie tych nieruchomości, zgodnie z art. 6j ust. 1, 2 lub 3 ustawy, z tym że w przypadku ustalenia sposobu obliczania opłaty zgodnie z art. 6j ust. 1 pkt 3 ustawy. dla części nieruchomości, na której jest prowadzona działalność, uwzględnia się powierzchnię użytkową lokalu.
WSA w Poznaniu potwierdza stwierdzenia organów podatkowych, że działalność warsztatu samochodowego wiąże się z powstawaniem odpadów komunalnych, w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz.U. 2018 r., poz. 21). Są to odpady powstające w gospodarstwach domowych, z wyłączeniem pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Jak prawidłowo wykazały organy, nie ma możliwości, aby przy pracach związanych z serwisowaniem lub naprawą pojazdów, nie powstawały odpady w postaci opakowań po częściach zamiennych, po płynach eksploatacyjnych itp.
Podkreślenia wymaga fakt, że „bytowanie” na nieruchomości ludzi bezsprzecznie wiąże się z powstawaniem na nieruchomości odpadów komunalnych, co znajduje swoje potwierdzenie w orzecznictwie. Przykładowo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku VIII SA/WA 500/18 z 27 września 2018 r. wskazał, iż celem ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest zapewnienie odbioru odpadów komunalnych z tych nieruchomości, na których faktycznie przebywają (bytują) ludzie, a w związku z tym przebywaniem powstają odpady komunalne. W ww. wyroku Sąd wskazał także, że najmniejsza liczba osób, których bytowanie sprawia, że powstają odpady komunalne, wynosi 1.
Podobne stanowisko zajął także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku, który w wyroku z dnia 17 stycznia 2018 r. I SA/Gd 1480/17, zaakceptowanym przez NSA w wyroku z 20 listopada 2018 r. o sygn. akt II FSK 2571/18, wskazał, iż „nie da się podważyć racjonalności argumentu organów, iż tam, gdzie bytują ludzie, powstają odpady komunalne”. Zaznaczyć należy, że Sądy posłużyły się pojęciem „bytowanie”, nie zaś „zamieszkiwanie”. Zatem z powyższych wyroków jednoznacznie wynika, iż bytowanie na nieruchomości jednej lub większej liczby osób (nie tylko mieszkańców, lecz także np. pracowników bądź klientów) zawsze będzie powodować powstawanie odpadów komunalnych. Różnić się będzie jedynie ich ilość, jednak nie ma ona wpływu na powstawanie obowiązku uiszczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.
Czy należy objąć opłatą za gospodarowanie odpadami komunalnymi nieruchomość, w której znajdują się 2 lokale, w tym jeden mieszkalny (zamieszkują w nim 2 osoby) i jeden niemieszkalny o charakterze produkcyjno – usługowym zajmujący w budynku więcej niż 30 % całego obiektu. Nie można zatem budynku nazwać jednorodzinnym ani wielolokalowym. Nie należy również do kategorii nieruchomości letniskowych lub mających charakter rekreacyjny. Czy tego typu nieruchomość powinna być objęta opłatą za gospodarowanie odpadami przez sam fakt jej zamieszkiwania i jeśli tak to jaka jest częstotliwość odbioru odpadów z tej nieruchomości.