Przedłużenie terminu płatności podatku – możliwe po terminie ?

Czy uchwała w sprawie przedłużenia przedłużenia terminu płatności podatku od nieruchomości mogła być podjęta przez radę gminy po upływie terminu płatności tej raty? Pytanie to odnosi się do możliwości wprowadzonej ustawą z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

^{Pałac Wołodkowiczów obok dworca kolejowego Kraków Główny}

Na mocy art. 15q ww. ustawy rada gminy może przedłużyć, w drodze uchwały, wskazanym grupom przedsiębiorców, których płynność finansowa uległa pogorszeniu w związku z ponoszeniem negatywnych konsekwencji ekonomicznych z powodu COVID-19, terminy płatności rat podatku od nieruchomości, płatnych w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r. , nie dłużej niż do dnia 30 września 2020 r.

Minister Finansów w piśmie z 10.04.2020 r. PS2.844.79.2020 w sprawie wprowadzania przez gminy dodatkowych preferencji w podatku od nieruchomości w związku z COVID-19, odnosząc się do problemu przedłużenie terminu płatności raty wskazał, że nie jest możliwe przedłużenie terminu płatności raty podatku po upływie tego terminu. W piśmie przywołano wyrok NSA z 12 lipca 2017 r. sygn. akt II FSK 1671/16, w którym NSA stwierdził: Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że nie powinna budzić żadnej wątpliwości konstatacja, iż odroczenie (a więc wydłużenie) terminu do dokonania określonej czynności może odnosić się tylko do takiego terminu, który jeszcze nie upłynął, bowiem termin, który już ekspirował, nie może podlegać jakimkolwiek modyfikacjom, a więc nie może być ani przedłużony, ani skrócony.
W dalszej części pisma określono – jeśli zatem gmina nie zdąży przedłużyć np. terminu płatności raty podatku od nieruchomości płatnej do 15 kwietnia, to wskutek tego termin płatności tej raty minie i powstanie zaległość podatkowa. W takim przypadku podatnik tylko indywidualnie będzie mógł wystąpić np. o odroczenie lub rozłożenie na raty zapłaty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę na podstawie art. 67a § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa.

Odmienne stanowisko w sprawie przedłużenia przedłużenia terminu płatności podatku od nieruchomości przyjął WSA w Rzeszowie w wyroku z 10 września 2020 r. sygn. akt I SA/Rz 469/20 (orzeczenie nieprawomocne).

WSA w Rzeszowie przyjął możliwość skorzystania z przepisu art. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych. Przepis ten stanowi o możliwości nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stroją temu na przeszkodzie.

Pandemia i wywołane nią zakłócenie działalności gospodarczych pozwalają na odstępstwo od zasady prawo nie działa wstecz. WSA wskazał, że ustawodawca wprowadził – w drodze ustawy – szereg szczególnych rozwiązań. Jednym z tych rozwiązań to normy zawarte w art. 15q ustawy o COVID-19, dając ustawową możliwość radom gmin przedłużania terminu płatności rat podatku od nieruchomości, płatne w kwietniu, maju i czerwcu 2020 r. Pandemia i wywołane nią zakłócenie działalności gospodarczych stanowią jeden aspekt szczególnych okoliczności, które pozwalają na odstępstwo od zasadny nieretroaktywności. Drugim aspektem pozwalającym przyjąć te nadzwyczajne okoliczności jest okoliczność podjęcia uchwały przez radę gminy niezwłocznie, po spełnieniu warunków sanitarnych i demokratycznych (transparentność obrad).

Nadaniu wstecznej mocy obowiązującej nie sprzeciwiają się zasady demokratycznego państwa prawnego, skoro przesunięcie terminu płatności rat podatku ma na celu urzeczywistnienie zasad opieki państwa nad przedsiębiorcami znajdującymi się w nadzwyczajnej, niekorzystnej sytuacji, która wystąpiła z przyczyn od nich niezależnych.