Zwolnienie od podatku od nieruchomości w trakcie roku podatkowego.

Stosownie do art. 18 ust. 2 pkt 8 ustawy o samorządzie gminnym do wyłącznej kompetencji rady gminy należy podejmowanie uchwał w sprawie podatków i opłat w granicach określonych w odrębnych ustawach. Przepisem rangi ustawowej zawierającym upoważnienie dla rady gminy do uchwalania aktu prawa miejscowego w sprawie zwolnień od podatku od nieruchomości jest art. 7 ust. 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, zgodnie z którym rada gminy, w drodze uchwały, może wprowadzić inne zwolnienia przedmiotowe niż określone w ust. 1 oraz w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 2 października 2003 r. o zmianie ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych i niektórych ustaw.

Władztwo podatkowe jednostek samorządu terytorialnego w sprawach podatkowych jest zatem ustawowo ograniczone do zwolnień przedmiotowych. Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych zezwala radzie gminy w
przedmiocie podatku od nieruchomości jedynie na uchwalenie zwolnień o charakterze przedmiotowym, tj. takich, które dotyczą abstrakcyjnej kategorii podmiotów opodatkowania. Ustawa ta nie upoważnia natomiast rady gminy do stanowienia o zwolnieniach podmiotowych, tj. wyłączania z zakresu podmiotowego danego podatku określonej kategorii podmiotów spośród podatników.

Wprowadzone zwolnienie z podatku od nieruchomości o treści:
„Zwalnia się od podatku od nieruchomości budynki i budowle lub ich części, stanowiące urządzenia infrastruktury wodociągowej, wykorzystywane do zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, będące własnością lub w posiadaniu podmiotów realizujących zadania własne gminy w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.” oraz „Zwolnienie nie obejmuje nieruchomości wykorzystywanych na potrzeby działalności gospodarczej niezwiązanej z realizacją zadań własnych gminy.” jest zwolnieniem jest w o charakterze mieszanym, podmiotowo – przedmiotowym. Zwolnienie podatkowe obejmuje przedmioty opodatkowania, które są własnością lub w posiadaniu podmiotów realizujących zadania własne gminy w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. I chociaż z gramatycznego brzmienia tego unormowania wynika, że zwalnia się „budynki i budowle lub ich części, stanowiące urządzenia infrastruktury wodociągowej, wykorzystywane do zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków „, jednak nie stanowi to o przedmiotowym charakterze zwolnienia, skoro zwolnieniem od podatku nie zostały objęte wszystkie budynki i budowle określonego rodzaju, lecz tylko te, które są własnością lub w posiadaniu podmiotów realizujących zadania własne gminy.

W uchwale postanowiono, że zwolnienie obowiązuje do 31 grudnia 2025 r., a uchwała weszła w życie z dniem 1 października 2025 r., a zatem zwolnienie obejmuje określoną część roku podatkowego, tj. okres od 1 października do 31 grudnia 2025 r. Wprowadzone zwolnienie jest w istocie ulgą podatkową obejmującą cześć roku podatkowego. Takie stanowienie prawa miejscowego pozostaje w sprzeczności zarówno z treścią art. 7 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, określającego jedynie upoważnienie do zwolnień przedmiotowych, jak i art. 217 Konstytucji RP, zgodnie z którym, nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustaw.

W polskim systemie prawa pojęcia zwolnienia i ulgi są nazwami o różnym zakresie znaczeniowym, co nie pozwala ich traktować jako synonimów. Ustawodawca nie używa tych pojęć zamiennie, gdyż służą one do określania konstrukcji prawnych łatwo dających się zauważyć odmiennościach. Przyjmuje się, że zwolnienie podatkowe to wyłączenie z zakresu podmiotowego danego podatku pewnej kategorii podmiotów (zwolnienie podmiotowe) lub z przedmiotu danego podatku pewnej kategorii sytuacji faktycznych lub prawnych (zwolnienia przedmiotowe) (z wielu por. B. Brzeziński: Prawo podatkowe. Zarys wykładu, Toruń 1996, s. 31). Ulgi podatkowe nie dotyczą natomiast bezpośrednio podmiotu lub przedmiotu podatku, ale innych elementów konstrukcji podatku, tj.: podstawy opodatkowania, stawek podatkowych i kwoty podatku. Przybierają one postać odliczeń od podstawy opodatkowania, obniżek stawek
podatkowych lub odliczeń od kwoty podatku (por. wyrok WSA sygn. akt I SA/Gd 127/25 z dnia 10 czerwca 2025 r.).

Źródło: uchwała Nr 20.1112.2025 Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 22 października 2025 r.