Organ egzekucyjny właściwy do uzupełniania braków formalnych zarzutu.

Organ egzekucyjny jest właściwy do wezwania wnoszącego zarzuty egzekucyjne do uzupełnienia braków formalnych przed przekazaniem ich wierzycielowi to teza postanowienia NSA z 31 lipca 2024 r. sygn. akt I GW 4/24 w odpowiedzi na spór kompetencyjnym między organem egzekucyjnym a wierzycielem w przypadku wniesionego zarzutu w sprawie egzekucji egzekucyjnej, jednakże bez ważnie złożonego pełnomocnictwa.

Stosownie do art. 33 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zobowiązanemu przysługuje prawo wniesienia do wierzyciela, za pośrednictwem organu egzekucyjnego, zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej. W myśl art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji organ egzekucyjny niezwłocznie przekazuje wierzycielowi zarzuty w sprawie egzekucji administracyjnej. Wierzyciel wydaje postanowienie, w którym: 1) oddala zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej; 2) uznaje zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej: a) w całości, b) w części i w pozostałym zakresie oddala ten zarzut; 3) stwierdza niedopuszczalność zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej, jeżeli: a) zarzut jest albo był przedmiotem rozpatrzenia w odrębnym postępowaniu podatkowym, administracyjnym lub sądowym, b) zobowiązany kwestionuje w całości albo w części wymagalność należności pieniężnej z uwagi na jej wysokość ustaloną lub określoną w orzeczeniu, od którego przysługuje środek zaskarżenia.

Z kolei w myśl art. 18 pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, jeżeli przepisy ustawy nie stanowią inaczej, w postępowaniu egzekucyjnym mają odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Tym samym zarzut winien nie tylko określać istotę i zakres żądania oraz dowody uzasadniające to żądanie, ale również zawierać elementy określone w art. 63 Kodeksu postępowania administracyjnego, to jest w szczególności zawierać wskazanie osoby, od której pochodzi, jej adres i podpis, zaś zarzut wnoszony w formie dokumentu elektronicznego powinien: a) być opatrzony kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, lub uwierzytelniany w sposób zapewniający możliwość potwierdzenia pochodzenia i integralności weryfikowanych danych w postaci elektronicznej; b) zawierać adres elektroniczny wnoszącego zarzut.

Natomiast zgodnie z art. 33 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego, pełnomocnik dołącza do akt oryginał lub urzędowo poświadczony odpis pełnomocnictwa. Brak dokumentu pełnomocnictwa stanowi brak formalny zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej, który powinien być usunięty w trybie określonym w Kodeksie postępowania administracyjnego. Tak więc jeżeli, zarzut podpisany został przez pełnomocnika, a jednocześnie nie dołączył on dokumentu pełnomocnictwa, to należy wezwać wnoszącego zarzut do usunięcia braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania (art. 64 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego).

W świetle powyższych przepisów, nie budzi wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, że organem właściwym do rozpatrzenia zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej jest wierzyciel. Jednakże nie oznacza to, że również wierzyciel jest organem właściwym do wezwania wnoszącego zarzut do usunięcia braków formalnych.

Wprawdzie z art. 34 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wynika obowiązek niezwłocznego przekazania przez organ egzekucyjny wierzycielowi zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej, ale obowiązek ten dotyczy zarzutu wniesionego w terminie wynikającym z art. 33 § 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W przypadku gdy zarzut został wniesiony z uchybieniem terminu, organ egzekucyjny stwierdza uchybienie terminu do wniesienia zarzutu (art. 17 § 1c ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji). Natomiast w sytuacji, gdy zarzut obarczony jest brakami formalnymi, tak jak w niniejszej sprawie, ustawodawca nie wskazał, który organ jest właściwy do wezwania wnoszącego zarzut do ich usunięcia.

Mając jednak na względzie to, że na organie egzekucyjnym spoczywa obowiązek sprawdzenia czy zarzuty wniesione zostały w terminie, a pismo w tym przedmiocie obarczone jest brakami formalnymi, to logicznym wydaje się rozwiązanie, że to organ egzekucyjny powinien wezwać wnoszącego zarzuty do ich usunięcia. Do czasu usunięcia braków formalnych pisma organ egzekucyjny nie ma możliwości podjęcia jakichkolwiek działań zmierzających do oceny choćby terminowości jego złożenia.

Bez wątpienia organ egzekucyjny będąc zobowiązany do oceny, czy zarzuty w postępowaniu egzekucyjnym wniesione zostały w terminie, w pierwszej kolejności musi sprawdzić, czy odpowiadają one wymaganiom formalnym, a w razie potrzeby wzywa do usunięcia braków formalnych. Dopiero po ich uzupełnieniu może przystąpić do oceny terminowości ich wniesienia. I jeżeli zarzuty złożone zostały w terminie przekazuje je wierzycielowi, na którym spoczywa merytoryczna ich ocena.

Przekazanie wierzycielowi zarzutów obarczonych brakami formalnymi po to tylko aby w trybie art. 64 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego wezwał do ich usunięcia, a następnie zwrócenie ich organowi egzekucyjnemu w celu oceny czy zostały wniesione w terminie wydłuża postępowanie w tym zakresie.

Argument organu egzekucyjnego odnoszący się do podobieństwa spornego zagadnienia do sytuacji wzywania do uzupełnienia braków formalnych odwołania od decyzji wydanej na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej jest chybiony. Organ egzekucyjny nie dostrzega bowiem, że w przeciwieństwie do sytuacji określonej przepisem art. 17 § 1c ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, to organ odwoławczy, a nie organ I instancji, do którego wniesiono odwołanie, stwierdza w formie postanowienia niedopuszczalność odwołania, uchybienie terminowi do wniesienia odwołania, czy pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia, jeżeli nie spełnia warunków wynikających z art. 222 (art. 228 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa). Skoro organ odwoławczy umocowany został do formalnego zakończenia postępowania odwoławczego, to również na nim ciąży obowiązek wezwania do uzupełnienia braków formalnych podania.

Pełnomocnictwa wynikające z przepisów ustawy Ordynacja podatkowa (w tym nowy wzór pełnomocnictwa szczególnego PPS-1 obowiązujący od 1 stycznia 2025 r.) to temat warsztatów online „Pełnomocnictwa w podatkach lokalnych od 1.01.2025 r.” , które odbędą się 21 listopada br.