Inkasent a sołtys w poborze podatków lokalnych.

Podatek od nieruchomości, podatek rolny oraz podatek leśny może być zapłacony przez osobę fizyczną do inkasenta. Inkasent może pobierać także opłaty lokalne (targową, miejscową, uzdrowiskową, od posiadania psów), opłatę skarbową oraz opłatą za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Warunkiem poboru podatków i opłat przez inkasenta jest zarządzenie poboru w tej formie przez radę gminy.

W uchwałach w sprawie poboru w drodze inkasa, podejmowanych przez radę gminy na podstawie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, ustawy o podatku rolnym oraz ustawy o podatku leśnym wyznaczenie inkasenta może nastąpić poprzez jego imienne określenie wraz z podaniem obszaru działania (poboru podatków). Uchwała powinna wskazywać cechy indywidualizujące inkasentów w sposób na tyle precyzyjny, aby nie budziło wątpliwości na kogo ten obowiązek został nałożony.

Zaprzestanie wykonywania funkcji sołtysa nie pozbawia możliwości wykonywania zadań inkasenta.

Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Lublinie w uchwale nr 897.98.2024 z dnia 24 września 2024 r. zakwestionowała skrócenie vacatio legis uchwały rady gminy dokonującej zmian w uchwale w sprawie zarządzenia poboru podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego od osób fizycznych w drodze inkasa, określenia inkasentów i wysokości wynagrodzenia za inkaso.

Możliwość zapłaty podatku w drodze inkasa została wprowadzona uchwałą rady gminy, w której imiennie wyznaczono inkasentów dla poszczególnych sołectw (bez wskazania, że są nimi sołtysi tych sołectw). Okoliczność, że wyznaczeni inkasenci pełnili jednocześnie funkcję sołtysów pozostaje bez znaczenia dla realizacji uprawnień inkasenta, co oznacza, że zaprzestanie wykonywania funkcji sołtysa nie pozbawia możliwości wykonywania zadań inkasenta. Przepisy obowiązującego prawa nie przewidują bowiem, że inkasentem podatków gminnych może być jedynie sołtys, a występujące w praktyce połączenie tych zadań ma charakter zwyczajowy. Do ustania uprawnień inkasenta do poboru podatków niezbędna jest zmiana uchwały wyznaczającej inkasentów, jej publikacja i zachowanie właściwego dla aktów prawa miejscowego okresu vacatio legis. Oznacza to, że dotychczasowi inkasenci pełnią swoją funkcję do dnia wejścia w życie przepisów zmieniających, wyznaczających nowych inkasentów, a nie do dnia pozostawania sołtysem danego sołectwa. Tym samym podatnicy nie zostali pozbawieni możliwości zapłaty podatku w drodze inkasa.