Formy poboru i wpłaty podatków przez inkasentów – sołtysów.

W odpowiedzi z 11 maja 2023 r. na interpelację poselską nr 40736 w sprawie realizowania obowiązku poboru podatków przez sołtysów Ministerstwo Finansów potwierdza, że wpłaty podatku organowi podatkowemu dokonywane przez inkasentów mogą być zrealizowane zarówno w formie gotówkowej (np. poprzez wpłatę w kasie urzędu lub na poczcie), jak i bezgotówkowo (przelewem), natomiast pobór podatku przez inkasenta może nastąpić w formie gotówkowej lub za pomocą innego instrumentu płatniczego po podjęciu przez radę gminy stosownej uchwały.

Inkasent jest obowiązany do pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Przepis art. 60 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa określający terminy zapłaty podatku przez podatników wskazuje dwie możliwe formy tej zapłaty: gotówkową i bezgotówkową. Art. 60 § 2 stanowi, że przepis § 1 stosuje się do wpłat dokonywanych przez inkasentów. Oznacza to, że obowiązek inkasenta polegający na wpłaceniu podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu może być zrealizowany zarówno w formie gotówkowej (np. poprzez wpłatę w kasie urzędu lub na poczcie), jak i bezgotówkowo (przelewem).

Jeśli chodzi o sposób poboru podatku przez inkasenta należy zauważyć, że art. 60 §1 pkt 1 ustawy Ordynacja podatkowa odnosi się tylko do sytuacji poboru podatku w formie gotówkowej, stanowiąc, że terminem dokonania zapłaty podatku przy zapłacie gotówką jest dzień jego pobrania przez inkasenta. W art. 60 § 1 pkt 2 brak jest natomiast uregulowania uwzględniającego zapłatę zobowiązania przez podatnika na rzecz inkasenta w obrocie bezgotówkowym. Zatem wpłata podatku przez podatnika na rzecz inkasenta może nastąpić tylko w formie gotówkowej.

Wyjątkiem może być sytuacja, gdy w przypadku podjęcia przez radę gminy uchwały dopuszczającej, zapłatę podatków stanowiących dochód budżetu gminy za pomocą innego instrumentu płatniczego (art. 61a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa), sołtys może zostać wyposażony przez organ podatkowy w terminal płatniczy, aby za jego pomocą pobierać podatki. W takim przypadku jednak konto podatnika zostanie obciążone na rzecz organu podatkowego, a nie inkasenta.

Podsumowując, przepisy ustawy Ordynacja podatkowa przewidują możliwość dokonywania wpłaty przez inkasenta, na rachunek organu podatkowego, pobranego podatku w formie bezgotówkowej, jednocześnie jednak nie przewidują takiej formy w przypadku poboru podatku przez inkasenta.

Działanie sołtysa, będącego inkasentem polegające na wpłacaniu pobranego podatku na własne konto, po to by następnie wykonać zbiorczy przelew na rachunek organu podatkowego jest zbędne. Przepisy art. 47 § 4a ustawy Ordynacja podatkowa określają ostateczny termin, do którego inkasent jest zobowiązany wpłacić pobrany podatek, niemniej przepisy nie wykluczają jednak możliwości wcześniejszego sukcesywnego dokonywania wpłat na rachunek organu podatkowego pobranych podatków w miarę ich otrzymywania od podatników. Dokonywanie częściowych wpłat skutecznie zapobiega sytuacji gromadzenia przez sołtysa znacznej ilości gotówki.