Nieruchomości służące do oczyszczania ścieków bez zwolnienia z podatku od nieruchomości.

Dwa, z najnowszych tezowanych wyroków NSA dotyczą kwestii zwolnienia od podatku od nieruchomości gruntów, budowli oraz budynków lub ich części stanowiących własność gminy.

NSA w wyrokach z 18 lipca 2025 r. sygn. akt III FSK 1487/24 i III FSK 105/25 wskazał:

Grunty, budynki i budowle, służące do wykonywania zadań z zakresu zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków, będące własnością Związku Gmin, dzierżawione i użytkowane przez spółkę z o.o., prowadzącą działalność gospodarczą zmierzającą do osiągnięcia zysku i świadczącą usługi z zakresu zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków na podstawie umowy z gminą, a więc niepowołaną do wykonywania zadań własnych w zakresie użyteczności publicznej, podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.), a tym samym nie mogą korzystać ze zwolnienia z art. 7 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Z uzasadnienia wyroków: Spółka została utworzona wyłącznie w celu wykonywania działalności gospodarczej, Odpis zupełny z KRS wskazuje na to, że faktyczna działalność spółki polegająca na odprowadzaniu i oczyszczaniu ścieków, jest tylko jednym z możliwych przedmiotów jej działalności. Bez znaczenia pozostaje więc okoliczność, że obecnie jest realizowana przez spółkę tylko ta sfera działalności, nie ma bowiem przeszkód, żeby spółka taka zarówno ograniczyła, jak i rozszerzyła swoją działalność. Spółka, która jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, prowadzi działalność zmierzającą do osiągnięcia zysku. Spółka zaspokaja cudze potrzeby, świadcząc faktycznie usługi z zakresu odprowadzania i oczyszczania ścieków i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie. Nie ma przy tym znaczenia, że nie może swobodnie określać cen za świadczone przez siebie usługi, jak również nie ma znaczenia okoliczność, w jaki sposób zysk zostanie rozdysponowany oraz jaki jest jego rozmiar.

Spółka nie została powołana w celu wykonywania zadań własnych w zakresie użyteczności publicznej, jest to bowiem zadanie własne jednostek samorządu terytorialnego, które może zostać zrealizowane w różny sposób. Jednostka samorządu terytorialnego może zadanie to realizować samodzielnie w ramach gminnych jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, bądź zlecić jego wykonanie podmiotom zewnętrznym. Gmina skorzystała ze zlecenia ich wykonania podmiotom zewnętrznym, zawierając umowę ze spółką jako spółką prawa handlowego. Spółka prowadzi zatem jednak działalność gospodarczą, świadcząc usługi z zakresu zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków, nie jako podmiot, na którego z mocy ustawy nałożono obowiązek wykonywania określonych zadań, lecz na podstawie umowy z podmiotem, na którym taki obowiązek ustawowy spoczywa. Spółka jest odrębnym od gmin podmiotem i nie może być z nimi utożsamiana. Spółka zawarła z odrębnymi podmiotami (gminami) konkretne umowy na wykonywanie określonych usług. Ich prawidłowe wykonywanie pozwala gminom zrealizować ustawowy cel, jakim jest zaspokajanie potrzeb wynikających z ich zadań własnych.

Nie może w związku z tym zostać uznany za zasadny zarzut kasacyjny naruszenia art. 7 ust. 1 pkt 15 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, który przewiduje zwolnienie z opodatkowania podatkiem od nieruchomości gruntów i budynków lub ich części, stanowiących własność gminy, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą lub będących w posiadaniu innych niż gmina jednostek sektora finansów publicznych oraz pozostałych podmiotów. Skoro spółka prowadzi działalność gospodarczą, ww. zwolnienie nie może mieć zastosowania.