Zarzut w sprawie egzekucji administracyjnej w związku z brakiem doręczenia decyzji wymiarowej.

Przedmiotem wyroku NSA z 15 kwietnia 2025 r. sygn. akt III FSK 359/24 jest zarzut nieistnienia obowiązku oparty o art. 33 § 2 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w związku z brakiem doręczenia podatnikowi decyzji podatkowej poprzedzającej wszczęcie egzekucji administracyjnej.

Stosownie do art. 33 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zobowiązanemu przysługuje prawo wniesienia do wierzyciela, za pośrednictwem organu egzekucyjnego, zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej. Według art. 33 § 2 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji podstawą zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej jest nieistnienie obowiązku.

Przyjmuje się, że pojęcie nieistnienia obowiązku w rozumieniu art. 33 § 2 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oznacza sytuacje, w których obowiązek ten nigdy nie powstał, na przykład z mocy prawa albo nie wydano decyzji nakładającej obowiązek podlegający wykonaniu w drodze egzekucji, bądź też decyzja taka została wydana, lecz następnie ją uchylono, stwierdzono jej nieważność lub wygaśnięcie, bądź też, gdy obowiązek podlegający egzekucji wygasł w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w ustawie, lecz przed rozpatrzeniem zarzutów.

Powstanie zobowiązania podatkowego w podatku od nieruchomości, którego podatnikiem jest osoba fizyczna, wymaga skutecznego doręczenia decyzji ustalającej wysokość tego zobowiązania, co wynika z treści art. 6 ust. 7 zd. pierwsze ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. W przypadku, gdy nieruchomość stanowi współwłasność to stanowi odrębny przedmiot opodatkowania, a obowiązek podatkowy od nieruchomości ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach. W takiej sytuacji każdy z małżonków powinien otrzymać decyzję podatkową, zaś zobowiązanie podatkowe powstaje z dniem doręczenia decyzji podatkowej każdemu ze współwłaścicieli nieruchomości.

Z akt sprawy wynika, że organ podatkowy skorygował swój pierwotny błąd polegający na doręczeniu decyzji jedynie jednemu ze współmałżonków i doręczył decyzje również drugiemu współmałżonkowi wskazane (w dniu 14 maja 2021 r.) W ocenie Sądu I instancji doręczenia decyzji stronie po kilku miesiącach od jej wydania świadczy o wadliwym postępowaniu organu, jednak nie świadczy o tym, że decyzja nie wywołuje skutków prawnych, skoro zobowiązanie podatkowe w podatku od nieruchomości dla osób fizycznych, na mocy art. 21 § 1 pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, powstaje z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania. Wynika to jednoznacznie z art. 6 ust. 7 zd. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Decyzja ustalająca obowiązek pieniężny podlegający egzekucji została doręczona 14 maja 2021 r. zaś tytuł wykonawczy, mocą którego obowiązek wynikający z decyzji został poddany egzekucji został wystawiony 27 kwietnia 2021 r.

Nie ma zatem wątpliwości, że egzekucja została wszczęta i prowadzona na podstawie niedoręczonej, a zatem nieistniejącej w obrocie prawnym decyzji. Skuteczne, ale późniejsze doręczenie decyzji nie może sanować nieprawidłowości, albowiem ustawa egzekucyjna nie dopuszcza takiej możliwości. Powyższe oznacza, że zasadne okazały się zarzuty wskazujące na naruszenia: (-) art. 3 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji albowiem zastosowano egzekucję administracyjną do obowiązku określonego w art. 2, gdy nie wynikał on z decyzji, bowiem decyzja nie została zobowiązanemu doręczona, (-) art. 27 § 1 pkt 3 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji bowiem w tytule wykonawczym stwierdzono, że obowiązek jest wymagalny pomimo, że na dzień wystawienia tytułu wykonawczego obowiązek nie istniał – co zasadnie zostało podniesione w zarzucie zgłoszonym na podstawie art. 33 § 2 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.