Wakacje podatkowe w podatku od nieruchomości – inwestor czy nabywca – 2 odmienne podejścia.

W myśl art. 6 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym powstały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku. Według natomiast postanowień art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, jeżeli okolicznością, od której jest uzależniony obowiązek podatkowy, jest istnienie budowli albo budynku lub ich części, obowiązek podatkowy powstaje z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.

Oznacza to, że w odniesieniu do nowych budynków i budowli istnieje okres tzw. wakacji podatkowych i dotyczy miesięcy roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem.

Czy wskazane powyżej „wakacje podatkowe” można odnosić jedynie do podmiotów, które wybudowały budynek lub budowlę, czy również do tych podmiotów, które w roku zakończenia budowy albo rozpoczęcia użytkowania nabyły ten nowo wybudowany budynek lub budowlę?

Wedle jednego poglądu, prezentowanego m.in. przez L. Etela (zob. L. Etel, Komentarz do art. 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych [w:] G. Dudar, L. Etel, S. Presnarowicz, Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny. Komentarz, Wydawnictwo ABC, 2008), przepisy ustawy o podatkach i opłatach lokalnych dzielą okoliczności decydujące o powstaniu obowiązku podatkowego na „nabycie prawa własności lub posiadania” oraz na „istnienie budynku lub budowli”. Obiekty zaczynają istnieć po ich wybudowaniu. W wyniku zakończenia budowy powstaje nowy przedmiot podatku od nieruchomości. Uzależnienie obowiązku podatkowego od istnienia budynku (budowli) sprowadza się zatem do tego, że musi powstać nieistniejący wcześniej budynek (budowla). Przedstawiciele tego poglądu twierdzą, że czym innym jest nabycie władania nad istniejącym budynkiem (budowlą), a czym innym jest wybudowanie nowego budynku (budowli). W związku z tym, jeżeli ktoś kupuje istniejący budynek lub budowlę, o powstaniu obowiązku podatkowego decyduje nabycie prawa do władania tym obiektem. W przypadku nabycia istniejącego budynku lub budowli obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, tj. od początku miesiąca następującego po miesiącu, w którym nabyta została własność budynku (budowli). Natomiast w przypadku, gdy ktoś wybuduje budynek lub budowlę, okolicznością decydującą o powstaniu obowiązku jest istnienie tego budynku lub budowli. Wówczas obowiązek podatkowy powstaje, co wynika za art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, od początku roku następującego po roku, w którym wybudowano budynek (budowlę) lub rozpoczęto użytkowanie budynku.

Zatem dla nabywcy nowo wybudowanego budynku bądź budowli nabycie nieruchomości powoduje powstanie obowiązku podatkowego od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu nabycia nieruchomości. Nabywca kupił już istniejący obiekt budowlany, zatem „istnienie budynku” nie jest z punktu widzenia jego obowiązku podatkowego okolicznością decydującą o powstaniu obowiązku podatkowego.

Przeważająca część sądów administracyjnych opowiada się za drugim poglądem, zgodnie z którym w sytuacji, gdy podatnik nabędzie nowo wybudowany budynek (budowlę) od osoby, która wybudowała ten budynek (budowlę) w roku, w którym nastąpiło jego zbycie, obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości z tytułu władania tym budynkiem (budowlą) powstanie u nabywcy w terminie wskazanym w art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, tj. z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona, albo w którym rozpoczęto użytkowanie budynku lub jego części przed ich ostatecznym wykończeniem.

Określony w art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych moment powstania obowiązku podatkowego (z dniem 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części przed ich ostatecznym wykończeniem) dotyczy wszystkich nowo wybudowanych budynków lub budowli, niezależnie od tego, czy ich właścicielem lub posiadaczem jest inwestor, czy też nabywca (wyrok NSA z 14 kwietnia 2023 r. sygn. akt III FSK 1987/21, wyrok NSA z dnia 9 października 2018 r. sygn akt II FSK 1266/18).

W wyroku z dnia 5 sierpnia 2010 r. sygn. akt I SA/Sz 301/08 WSA w Szczecinie stwierdził, że brak jest jakiegokolwiek uzasadnienia dla przyjęcia, iż preferencyjne podatkowo traktowanie nowo powstałych budynków lub budowli może mieć miejsce wyłącznie w stosunku do podmiotu, który je wybudował lub przed zakończeniem budowy użytkuje, pozostaje zaś bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego podmiotu, który uzyskał ich władanie na podstawie tytułów określonych w art. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Podobnie WSA w Krakowie w wyroku z dnia 11 maja 2010 r. sygn. akt I SA/Kr 517/10 wskazał, że użyte w art. 6 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych sformułowanie „istnienie budowli albo budynku” określa niewątpliwie pewien stan rzeczy, który jest stanem obiektywnym, całkowicie oderwanym od podmiotu władającego przedmiotem opodatkowania.

Chociaż ustawodawca w uzasadnieniu do ustawy o podatkach i opłatach lokalnych nie wskazał, jaki cel zamierzał osiągnąć poprzez zapis art. 6 ust. 2, to z zawartych w tym przepisie zwrotów „budowa została zakończona” i „rozpoczęto użytkowanie budynku przed ostatecznym wykończeniem” można z dość dużym prawdopodobieństwem wywieść zamiar objęcia tzw. wakacjami podatkowymi te budynki (budowle), które posiadają przymiot „nowości”, niezależnie od tego, kto je wybudował.

Stanowisko to zostało też zaakceptowane przez Naczelny Sąd Administracyjny, który potwierdził, że stan „istnienia” budynku lub budowli, o którym mowa w ust. 2 art. 6 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych jest stanem obiektywnym, tzn. nie jest zależny od właściwości podmiotu władającego danym obiektem, a przeciwna wykładnia tego przepisu wprowadziłaby element podmiotowy, którego przepis nie zawiera. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, ulgowe traktowanie podatkowe powinno mieć miejsce przy wszystkich budynkach, które odznaczają się cechą „nowości”, bez względu na to, kto będzie nimi władał (zob. m.in. wyroki NSA: z dnia 15 marca 2011 r. sygn. akt II FSK 1877/09 czy z dnia 10 marca 2010 r. sygn. akt II FSK 1765/08).