Wybrane przepisy prawa (część 9 – art. 55 OP).

Dzisiejszy wpis z cyklu #ToWartoZnać dotyczy kolejnego przepisu ustawy Ordynacja podatkowa – jest to art. 55.

1. Treść przepisu:

Art. 55 ustawy Ordynacja podatkowa:

§ 1. Odsetki za zwłokę wpłacane są bez wezwania organu podatkowego.

§ 2. Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

2. Komentarz:

Przepis art. 55 § 1 zobowiązuje do samodzielnego, bez udziału organu podatkowego, naliczania odsetek za zwłokę przy dokonywaniu wpłaty.

Podatnik powinien, jeżeli dokonuje wpłaty na poczet zaległości podatkowej, obliczyć i wpłacić kwotę obejmującą również należne odsetki (wyrok WSA w Lublinie z 20.04.2022 r. sygn. akt I SA/Lu 51/22).

Jeżeli dokonana wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, wpłatę tę zalicza się proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę. Oznacza to, że w przypadku istnienia zaległości podatkowej jedynie wpłata kwoty odpowiadającej sumie zaległości podatkowej i przypadających do dnia zapłaty odsetek od tej zaległości powoduje wygaśnięcie ciążącego na podatniku zobowiązania podatkowego.

W innym wypadku, tj. w przypadku gdy dokonana wpłata nie pokrywa zaległości podatkowej wraz z odsetkami należnymi na dzień dokonania wpłaty obowiązkowe jest zastosowanie zasady postępowania określonej w art. 55 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, czyli proporcjonalne rozliczenie wpłaty. Zasada ta powoduje, że nie może powstać sytuacja w której zapłacona byłaby zaległość podatkowa, a do zapłacenia pozostałyby odsetki za zwłokę. W szczególności nie jest możliwe zaliczenie dokonanej przez podatnika wpłaty jedynie na poczet zaległości podatkowej albo wyłącznie na poczet odsetek za zwłokę. Zaległość podatkowa może istnieć samodzielnie (bez odsetek za zwłokę) jedynie w przypadku umorzenia przez organ podatkowych odsetek za zwłokę od tych zaległości podatkowych.

Zarówno zobowiązany do zapłacenia zaległości wraz z odsetkami, jak i organ podatkowy nie
mogą zmieniać „proporcji” określonych w tym przepisie. Organ podatkowy nie może dokonać rozliczenia wpłaty podatnika w inny sposób niż określony w art. 55 § 2 ustawy Ordynacja podatkowa. W przypadku gdy kwota wpłaty nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę organ podatkowy jest zobowiązany do zaliczenia wpłaty podatnika proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej i kwoty odsetek za zwłokę w stosunku, w jakim, w dniu wpłaty, pozostaje kwota zaległości podatkowej do kwoty odsetek za zwłokę.

Do ustalenia proporcji kwoty zaległości podatkowej i kwoty odsetek za zwłokę można wykorzystać poniższe wzory:

Kw x Kz
—————- = Kzp
Kz + On
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
Kw – kwotę wpłaty,
Kz – kwotę zaległości podatkowej,
On – kwotę odsetek za zwłokę na dzień wpłaty,
Kzp – kwotę zaliczaną na poczet zaległości podatkowej.

Kw x On
—————- = Onp
Kz + On
gdzie poszczególne symbole oznaczają:
Kw – kwotę wpłaty,
On – kwotę odsetek za zwłokę na dzień wpłaty,
Kz – kwotę zaległości podatkowej,
Onp – kwotę zaliczaną na poczet odsetek za zwłokę.

Przykład

Podatnik zalega z I ratą 2023 r. podatku od nieruchomości płatną do 15.03.2023 r. w kwocie 510 zł. Odsetki należne na dzień wpłaty (11.04.2025 r.) wynoszą 158,66 zł (po zaokrągleniu 159,00 zł). Podatnik winien wpłacić kwotę 669,00 zł, ale wpłaca w dniu 11.04.2025 r. w kwotę 600,00 zł. Organ podatkowy jest zobowiązany do zaliczenia proporcjonalnego dokonanej wpłaty. Z kwoty 600,00 zł na poczet zaległości podatkowej zostaje zaliczona kwota 457,63 zł, a na poczet odsetek za zwłokę – kwota 142,37 zł, ustalone według poniższych wyliczeń:
Kwota zaliczona na poczet zaległości podatkowej: (600 x 510)/668,66 = 457,63 zł
Kwota zaliczona na poczet odsetek za zwłokę: (600 x 158,66)/668,66 = 142,37 zł.