Powiadomienie właściciela nieruchomości jako warunek określenia opłaty podwyższonej.

W jednym z najnowszych wyroków NSA – wyroku z 30 czerwca 2023 r. sygn. akt III FSK 1524/22 Naczelny Sąd Administracyjny dokonał wykładni art. 6ka ust. 1 i ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w zakresie ustalenia, czy powiadomienie przez podmiot odbierający odpady komunalne właściciela nieruchomości o przyjęciu jako niesegregowane (zmieszane) odpadów komunalnych, stanowi przesłankę (warunek) określenia opłaty podwyższonej za brak segregacji odpadów komunalnych.

Przepis art. 6ka ust. 1 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach ustanowi, że w przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia o tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta oraz właściciela nieruchomości. Stosownie do art. 6ka ust. 2 ww. ustawy, wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie powiadomienia wszczyna postępowanie w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi. Zgodnie natomiast z art. 6ka ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach wójt, burmistrz lub prezydent miasta określa, w drodze decyzji, wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za miesiąc lub miesiące, a w przypadku nieruchomości, o których mowa w art. 6j ust. 3b, za rok, w których nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych, stosując wysokość stawki opłaty podwyższonej, o której mowa w art. 6k ust. 3.

Pierwszą z przesłanek uzasadniających wszczęcie z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest niedopełnienie przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. W przypadku stwierdzenia tej okoliczności podmiot odbierający odpady komunalne przyjmuje je jako niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne i powiadamia wójta, burmistrza lub prezydenta oraz właściciela nieruchomości o niedopełnieniu obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych i przyjęciu ich jako niesegregowanych (zmieszanych). Wskazane przesłanki muszą zostać spełnione łącznie, by możliwe było po wszczęciu i przeprowadzeniu postępowania administracyjnego określenie przez organ w drodze decyzji opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z zastosowaniem stawki w podwyższonej wysokości. Dokonanie powiadomienia jest koniecznym warunkiem wszczęcia postępowania administracyjnego.

Ustawodawca w sposób jednoznaczny wskazał na obowiązki ciążące na podmiocie odbierającym odpady komunalne. Podmiot ten został w szczególności zobowiązany do powiadomienia zarówno organu, jak i właściciela nieruchomości o przypadku niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych i przyjęciu ich jako niesegregowanych (zmieszanych).

Powiadomienie pełni funkcję informacyjno-prewencyjną. Właściciel nieruchomości otrzymuje bowiem w ten sposób informację o stwierdzeniu nieprawidłowej segregacji odpadów i odbiorze tych odpadów jako zmieszanych. Dzięki temu ma możliwość podjęcia działań mających na celu wyeliminowanie w przyszłości ewentualnych uchybień w tym zakresie. Jednocześnie dokonanie powiadomienia stanowi przesłankę do wszczęcia postępowania w przedmiocie określenia podwyższonej opłaty.

Obowiązujące przepisy nie określają formy i terminu powiadomienia przez podmiot odbierający odpady organu i właściciela nieruchomości o niedopełnieniu obowiązku selektywnej zbiórki odpadów. Ustawodawca jednocześnie nie różnicuje tych powiadomień. Biorąc pod uwagę ich rolę, należy przyjąć, że powiadomienia powinny zostać dokonane w sposób, który pozwala na weryfikację wypełnienia tego warunku przez organ administracji. W zakresie terminu, obowiązek dokonania powiadomienia powinien zostać wykonany niezwłocznie po stwierdzeniu faktu niedopełnienia przez właściciela nieruchomości obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych i przyjęciu ich jako niesegregowanych (zmieszanych), przed wszczęciem postępowania administracyjnego.

Za poinformowanie właściciela nieruchomości o odbiorze odpadów zmieszanych nie można uznać zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie określenia opłaty podwyższonej. Obowiązek powiadomienia spoczywa bowiem na podmiocie odbierającym odpady komunalne.

Warunkiem wszczęcia przez organ (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta) postępowania na podstawie art. 6ka ust. 2 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, a następnie wydania decyzji, o której mowa w art. 6ka ust. 3 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach jest m.in. powiadomienie przez podmiot dokonujący odbioru odpadów komunalnych właściciela nieruchomości o niedopełnieniu obowiązku selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Brak takiego powiadomienia uniemożliwia podjęcie działań określonych w tych przepisach.