Upomnienie do podatnika czy do pełnomocnika?

Podatnik może działać przez pełnomocnika – to reguła zapisana wprost w przepisach ustawy Ordynacja podatkowa i niejednokrotnie wykorzystywany przez podatników. Wówczas to pełnomocnikowi doręczane są pisma kierowane do podatnika. A jak to wygląda w przypadku gdy podatnik nie wywiązuje się z obowiązku zapłaty podatku i wierzyciel jest zobowiązany do doręczenia upomnienia?

Sposób postępowania przypomniał NSA w jednym z ostatnich wyroków: z 22 września 2020 r. sygn. akt II FSK 1705/18 rozpatrując kwestię doręczenia upomnienia zobowiązanemu (podatnikowi), a nie jego pełnomocnikowi.

Upomnienie nie jest częścią postępowania egzekucyjnego.

Art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji stanowi, że egzekucja administracyjna może być wszczęta, jeżeli wierzyciel, po upływie terminu do wykonania przez zobowiązanego obowiązku, przesłał mu pisemne upomnienie, zawierające wezwanie do wykonania obowiązku z zagrożeniem skierowania sprawy na drogę postępowania egzekucyjnego (…). Z treści tego przepisu wynika więc jednoznacznie, że czynność przesłania upomnienia zobowiązanemu poprzedza wszczęcie egzekucji administracyjnej, a zatem nie jest dokonywana w trakcie postępowania egzekucyjnego.

Możliwość działania strony przez pełnomocnika.

Z kolei zgodnie z odpowiednio stosowanym w postępowaniu egzekucyjnym na podstawie art. 18 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, przepisem art. 32 Kodeksu postępowania administracyjnego strona może działać przez pełnomocnika, któremu należy doręczać pisma (art. 40 § 2 Kodeks postępowania administracyjnego), niemniej stroną jest ten, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek (art. 28 Kodeks postępowania administracyjnego).

Ustanowienie pełnomocnika po doręczeniu odpisu TW.

Zgodnie z art. 26 § 5 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wszczęcie egzekucji administracyjnej następuje z chwilą doręczenia zobowiązanemu tytułu wykonawczego. Pozwala to na wyprowadzenie wniosku, że ustanowienie przez zobowiązanego pełnomocnika w postępowaniu egzekucyjnym może nastąpić dopiero po doręczeniu mu odpisu tytułu wykonawczego, ponieważ dopiero wtedy zostaje wszczęta egzekucja administracyjna, której stroną jest zobowiązany. Skoro na wcześniejszym etapie postępowania, poprzedzającym wszczęcie egzekucji, zobowiązany stroną tego postępowania nie jest, nie może też ustanowić pełnomocnika, któremu należałoby doręczyć pismo zawierające upomnienie przewidziane w art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Wniosek

Prawidłowe jest doręczenie upomnienie bezpośrednio zobowiązanemu (podatnikowi).