Kara porządkowa w 2025 r.

W M. P. poz. 744 zostało opublikowane obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 7 sierpnia 2024 r. w sprawie wysokości kwoty wymienionej w art. 262 § 1 ustawy – Ordynacja podatkowa na rok 2025.

Zgodnie z treścią ww. obwieszczenia wysokość kwoty, o której mowa w art. 262 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa, na rok 2025 wynosi 3 700 zł. Oznacza to zatem, że organ podatkowy w 2025 r. może nałożyć karę porządkową w wysokości do 3 700 zł. Jest to wartość identyczna jak w 2024 r. (do 3 700 zł).

Wysokość maksymalnej kary porządkowej, jaka może zostać nałożona przez organ podatkowy podlega w każdym roku podwyższeniu w stopniu odpowiadającym wskaźnikowi wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszych dwóch kwartałach danego roku w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku, a jeżeli wskaźnik ten ma wartość ujemną, kwota nie ulega zmianie, stosownie do art. 262a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z 15.07.2024 r. wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2024 r. w stosunku do I półrocza 2023 r. wyniósł 102,7 (wzrost cen o 2,7%) (M. P. poz. 645).

Kara porządkowa została uregulowana w przepisach rozdziału 22 działu IV „Postępowanie podatkowe” ustawy Ordynacja podatkowa, w przepisach art. 262, art. 262a i art. 263 ustawy Ordynacja podatkowa.

Organ podatkowy ma prawo nałożenia kary porządkowej nie tylko w związku z prowadzonym postępowaniem podatkowym, ale również w związku z prowadzonymi czynnościami sprawdzającymi (stosownie do art. 280 ustawy Ordynacja podatkowa) oraz kontrolą podatkową (stosownie do art. 292 ustawy Ordynacja podatkowa).

Stosownie do art. 262 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa karą porządkową może zostać ukarana strona, pełnomocnik strony lub biegły w sytuacji, gdy pomimo prawidłowego wezwania organu podatkowego:
1) nie stawili się osobiście bez uzasadnionej przyczyny, mimo że byli do tego zobowiązani, lub
2) bezzasadnie odmówili lub nie dokonali w terminie wyznaczonym w wezwaniu złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin, przedłożenia tłumaczenia dokumentacji obcojęzycznej lub udziału w innej czynności, lub
2a) bezzasadnie odmówili okazania lub nie przedstawili w wyznaczonym terminie dokumentów, których obowiązek posiadania wynika z przepisów prawa, ksiąg podatkowych, dowodów księgowych będących podstawą zapisów w tych księgach, lub
3) bez zezwolenia tego organu opuścili miejsce przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem.

Jeżeli stroną jest osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, organ podatkowy może ukarać karą porządkową osobę, która według przepisów dotyczących ustroju danej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej jest jej ustawowym reprezentantem, członkiem organu uprawnionego do jej reprezentowania lub jest upoważniona do prowadzenia jej spraw.

Katalog czynów, za które grozi kara porządkowa, jest zamknięty, co oznacza możliwość nałożenia kary porządkowej wyłącznie za działania i zaniechania określone w art. 262 Ordynacji podatkowej. Kara porządkowa nie może być wymierzona za inne czyny, niewymienione w ww. przepisie.

Warunkiem wymierzenia kary porządkowej jest prawidłowe wezwanie do dokonania określonej czynności.

Zgodnie z art. 155 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa organ podatkowy może wezwać stronę lub inne osoby do złożenia wyjaśnień, zeznań, przedłożenia dokumentów lub dokonania określonej czynności osobiście, przez pełnomocnika lub na piśmie, jeżeli jest to niezbędne dla wyjaśnienia stanu faktycznego lub rozstrzygnięcia sprawy.

Stosownie do art. 159 ustawy Ordynacja podatkowa w wezwaniu należy wskazać m. in. : imię i nazwisko osoby wzywanej, w jakiej sprawie i w jakim charakterze oraz w jakim celu osoba ta zostaje wezwana, czy osoba wezwana powinna stawić się osobiście lub przez pełnomocnika, czy też może złożyć wyjaśnienie lub zeznanie na piśmie, termin, do którego żądanie powinno być spełnione, albo dzień, godzinę i miejsce zgłoszenia się osoby wzywanej lub jej pełnomocnika, skutki prawne niezastosowania się do wezwania.

Określenie, w jakim charakterze osoba ma się stawić, oznacza, iż organ podatkowy powinien określić, w jakim charakterze procesowym dana osoba jest wzywana, a więc np. w charakterze strony, świadka.

Określenie, w jakim celu dana osoba jest wzywana, oznacza, iż w wezwaniu organ podatkowy powinien wskazać cel wezwania, a więc np. złożenie wyjaśnień, złożenie zeznań, przedłożenie dokumentów.

Określenie sprawy, w jakiej jest wzywana dana osoba, oznacza, że organ podatkowy ma obowiązek podania w wezwaniu sygnatury akt sprawy.

Przykładowo, w wezwaniu strony do złożenia wyjaśnień organ podatkowy winien użyć określeń:

wezwać ……………………………………….. (imię i nazwisko osoby wzywanej)

– jako stronę do złożenia wyjaśnień – w związku ze sprawą …………………..znak sprawy ………… z dnia …………,

– osobiście lub przez pełnomocnika,

– w terminie 7 dni od daty doręczenia niniejszego postanowienia,

– w siedzibie Urzędu ………….. w ………………………… ul………, pok. nr ….. w godzinach ………, tel. ………

Strona, która mimo prawidłowego wezwania organu podatkowego nie stawiła się osobiście bez uzasadnionej przyczyny, mimo że była do tego zobowiązana, może zostać ukarana karą porządkową do 3 700 zł (art. 262 Ordynacji podatkowej).

Stosownie do art. 262 § 5, § 5a i § 6 ustawy Ordynacja podatkowa organ podatkowy karę porządkową nakłada się w formie postanowienia, na które służy zażalenie. Termin płatności kary porządkowej wynosi 7 dni od dnia doręczenia postanowienia. Organ podatkowy, który nałożył karę porządkową, może, na wniosek ukaranego, złożony w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia o nałożeniu kary porządkowej, uznać za usprawiedliwione niestawiennictwo lub niewykonanie innych obowiązków i uchylić postanowienie nakładające karę.