Różnicowanie stawek podatku od nieruchomości a pomoc de minimis.

Przed okresem podejmowania uchwał w sprawie określenia wysokości stawek podatku od nieruchomości na rok 2024 warto przypomnieć wyjaśnienia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczące różnicowania stawek w zakresie podatków lokalnych mogących stanowić pomoc de minimis.

Ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych przyznaje radzie gminy uprawnienie do różnicowania m. in. stawek podatku od nieruchomości (art. 5 ust. 2-4). W przypadku podatku od nieruchomości różnicowanie stawek może następować w oparciu o różne kryteria, w szczególności rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej, lokalizację, rodzaj zabudowy, przeznaczenie i sposób wykorzystywania nieruchomości, stan techniczny oraz wiek budynków.

Zgodnie z art. 20c ustawy o podatkach i opłatach lokalnych w sytuacji, gdy akt prawa miejscowego przewiduje udzielanie pomocy publicznej w przypadkach, o których mowa w art. 5 ust. 2-4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, pomoc ta może być udzielana wyłącznie jako pomoc de minimis.

W przypadku zatem podejmowania przez radę gminy uchwał zgodnie z art. 5 ust. 2-4 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych, w pierwszej kolejności niezbędne jest ustalenie, czy mamy do czynienia z pomocą publiczną, która w tym przypadku może być udzielana wyłącznie jako pomoc de minimis. Różnicowanie stawek podatkowych nie stanowi pomocy de minimis o ile ma charakter systemowy, tj. stanowi integralny element lokalnego systemu opodatkowania, którego celem nie jest udzielanie pomocy konkretnym przedsiębiorcom, czy też wspieranie konkretnych rodzajów działalności gospodarczej.

Nie każde różnicowanie stawek podatkowych będzie stanowiło pomoc de minimis. Przede wszystkim z pomocą de minimis mamy do czynienia tylko w odniesieniu do stawek podatkowych dotyczących przedmiotów opodatkowania zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej. W szczególności chodzi jednak o przypadki obniżenia stawek w stosunku do konkretnych sektorów działalności gospodarczej (np. wynajmu pokoi gościnnych, hotelarstwa, gastronomii, usług turystycznych, prowadzenia ośrodków wczasowych, budownictwa, prowadzenia stacji paliw), konkretnych form opodatkowania działalności gospodarczej (np. karty podatkowej), wyznaczonego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej (np. w gminnej strefie aktywności gospodarczej), czy rodzaju działalności gospodarczej (np. działalności usługowej, handlowej lub produkcyjnej).

Z utrwalonego orzecznictwa sądów Unii Europejskiej wynika, że w zakresie kwalifikacji danego działania jako pomocy publicznej istotne są nie przyczyny lub cele jego wprowadzenia, ale skutki, jakie dany środek wywołuje. Nie ulega wątpliwości, iż skutkiem ustalenia różnych stawek podatku może być zróżnicowanie sytuacji podatników prowadzących działalność gospodarczą.

Rozpatrując przypadek różnicowania stawek podatkowych należy brać pod uwagę selektywny charakter wsparcia, tzn. uprzywilejowanie określonego lub określonych przedsiębiorców albo produkcji określonych towarów. Z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, odnoszącego się do tej przesłanki, wynika m.in., że:

„(…) dla celów dokonania oceny selektywności określonego środka, należy zbadać, czy w ramach danego systemu prawnego środek ten stanowi korzyść dla niektórych przedsiębiorstw, w porównaniu z innymi, znajdującymi się w analogicznej sytuacji faktycznej i prawnej. Określenie ram nabiera większej wagi w przypadku środków o charakterze podatkowym, ponieważ samo istnienie korzyści może być stwierdzone tylko w porównaniu z tak zwanym opodatkowaniem „normalnym”. Stawka normalnego opodatkowania to stawka obowiązująca na obszarze geograficznym stanowiącym tło odniesienia”;

„(…) to właśnie terytorium, na którym sprawuje swoje kompetencje organ regionalny lub lokalny wprowadzający dany środek, a nie całość terytorium krajowego, stanowi właściwe tło dla badania, czy przyjęty przez ten podmiot środek sprzyja niektórym przedsiębiorstwom, w porównaniu do innych przedsiębiorstw, znajdujących się w analogicznej sytuacji faktycznej i prawnej, ze względu na cel tego środka lub danego systemu prawnego”.

Jeżeli zatem określone różnicowanie stawek podatkowych zostanie uznane przez organ stanowiący gminy za pomoc de minimis, uchwała w tej części powinna zostać opracowana jako program pomocy de minimis zgodny z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) NR 1407/2013 z dnia 18 grudnia 2013 r.
w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L Nr 352 z 24.12.2013).

Źródło: Wyjaśnienia Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zamieszczone pod linkiem https://uokik.gov.pl/wyjasnienia2.php#faq763